Hodowla bydła, a szczególnie bydła mlecznego, należy do dziedzin, gdzie ciężko się pracuje i nie zawsze za tą ciężką pracę uzyskuje się oczekiwany zysk. Wielu dobrych rolników chciałoby powiązać element ekonomiczny ze stosunkiem emocjonalnym względem zwierząt, którym zawdzięczają swoją egzystencję. Jest jednak sporo przeszkód natury ogólnej, takich jak chociażby cena mleka, które nie do końca umożliwiają wykorzystanie dzisiejszej wiedzy na temat profilaktyki schorzeń racic.
W hodowlach typu przemysłowego, gdzie jedna ferma na około 1000 krów potrafi zabezpieczyć potrzeby aprowizacyjne produktów mleczarskich małego powiatu, nie ma miejsca na sentyment. Krowy stają się narzędziem do zarabiania pieniędzy, liczy się tylko zysk. W takiej sytuacji łatwo zapomnieć, że krowy to istoty żywe, u których choroby racic wywołują najbardziej bolesne schorzenia.
W krajach gdzie dobrostan stał się kwestią publiczną uzyskano nie tylko lepsze warunki bytowe zwierząt ale również mleko i mięso lepszej jakości.
Pierwsza ustawa o dobrostanie zwierząt jest stara jak świat. Otrzymał ją Adam od Stwórcy wszechświata w ogrodzie Eden, Księga Rodzaju 2:19. Biblia zawiera sporo informacji o konieczności otoczenia zwierząt opieką. Dzisiaj dobrze wiemy, że dbałość o dobrą kondycję zdrowotną zwierząt jest fundamentalną zasadą przeciwdziałania technopatiom palców bydła.
W wielu oborach, z uwagi na presję czasu podstawowe czynności, takie jak mycie posadzek, przepędów, rusztu, wymiana ściółki, higiena stanowisk legowiskowych, okresowa kompleksowa dezynfekcja i bielenie, nie są wykonywane systematycznie i stają się źródłem rozwoju chorób zakaźnych.
Problem zakażeń środowiskowych może być w niektórych oborach jedną z dominujących przyczyn schorzeń racic. Nie należy zapominać, że bakterie, które są związane ze zmianami zapalnymi skóry palców, to te same bakterie, które wywołują zapalenie wymion i dróg rodnych.

Posiewy z wymazów z miejsc dotkniętych takimi jednostkami chorobowymi, jak choroba Mortellaro, zapalenie skóry szpary międzypalcowej, zanokcica, opuszka szlamiasta, pozwoliły na zidentyfikowanie szeregu szczepów bakterii i grzybów.

Celem wykorzystania wyników badań ,mikrobiologicznych jest zwrócenie uwagi hodowcom i lekarzom weterynarii na potrzebę ukierunkowanego leczenia antybiotykami technopatii palców bydła. Głębokie zakażenia tkanek miękkich w obrębie racic (postępujące niekiedy bardzo szybko) eliminują z hodowli zwykle najbardziej wartościowe sztuki lub są przyczyną trwałej kulawizny czego efektem jest m.in. spadek mleczności. Niestosowanie odpowiednio dobranego (przy pomocy antybiogramu) chemioterapeutyku może skutkować brakiem oczekiwanego efektu leczenia oraz powodować zwiększenie jego kosztów. Straty ekonomiczne dla właściciela zwierząt są trudne do oszacowania, jednak według obserwacji własnych – znaczące. Należy przy tym zwrócić uwagę, że zdarzająca się lekooporność jest często wynikiem niekontrolowanego stosowania antybiotyków bezkarencyjnych (które stały się modne i wygodne, ale których skuteczność w pewnych przypadkach bywa wątpliwa) oraz używania przypadkowo dobranych chemioterapeutyków. Jednym ze skutków nieprawidłowego doboru antybiotyków, a więc braku skuteczności leczenia, może być wzrost stężenia (liczby) komórek somatycznych w mleku. Jak już zasygnalizowano, odpowiednia pielęgnacja i leczenie racic ma ścisłe powiązanie ze zdrowotnością gruczołu mlekowego.

Jakość rogu puszki racicowej uwarunkowana jest między innymi przez założenia genetyczne, żywienie, rodzaj podłoża, zdolność wiązania wody, odporność na czynniki fizyczne i chemiczne oraz obecność enzymów bakterii keratolitycznych.

Długotrwałe działanie mieszaniny kału z moczem wypłukuje spoiwo międzykomórkowe, skutkiem czego jest utrata strukturalnej i czynnościowej integralności komórek rogowych. W powstające mikropęknięcia wnikają bakterie keratolityczne, które swoimi enzymami rozpuszczają dalej i głębiej substancje międzykomórkowe. Obciążenia mechaniczne dopełniają reszty, gdyż powiększają mikropęknięcia. Porowata puszka racicowa zaczyna łatwo wchłaniać wodę rozmiękczając jego strukturę co z kolei powoduje podrażnienie tworzywa, które zaczyna produkować róg szybciej ale o słabej jakości. Jeżeli to błędne koło nie zostanie przerwane przez zmianę warunków środowiskowych oraz zastosowanie prawidłowej kąpieli racic może doprowadzić do poważnych technopatii palców.

 

Fot. 1 I etap choroby, Zapalenie skóry palca.